Ο Πλάτων (Αρχαία Αθήνα, 427 π.Χ. – Αρχαία Αθήνα, 347 π.Χ.) ήταν αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος από την Αθήνα, ο πιο γνωστός μαθητής του Σωκράτη και δάσκαλος του Αριστοτέλη. Το έργο του, που με τη μορφή φιλοσοφικών διαλόγων έχει διασωθεί ολόκληρο (του αποδίδονται ακόμα και μερικά νόθα έργα), άσκησε τεράστια επιρροή στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία και γενικότερα στη δυτική φιλοσοφική παράδοση μέχρι και σήμερα. Κύριος οικοδόμος της φιλοσοφίας, οδηγητής είτε προάγγελος μεταγενεστέρων προβάσεών της, εμπνευστής άμεσα ή έμμεσα των σπουδαιότερων κοινωνικοπολιτικών οραματισμών.[12]
Ο Πλάτων, μεταξύ άλλων, έγραψε την Απολογία του Σωκράτους,[13]α΄[›] η οποία θεωρείται ως μια σχετικά ακριβής καταγραφή της απολογίας του Σωκράτη στη δίκη που τον καταδίκασε σε θάνατο, το Συμπόσιο όπου μιλά για τη φύση του έρωτα,[14] τον «Πρωταγόρα» όπου μεταξύ άλλων θεμελιώνεται θεωρητικά η αρχή της «πρόληψης» που δεν λαμβάνει την ποινή ως απολύτως «ανταποδοτική» 324b,[15] τον Παρμενίδη και τον Θεαίτητο, όπου θεμελιώνει την αντικειμενικότητα του λόγου και της ιδέας, ενώ σε δύο μακρούς διαλόγους, την Πολιτεία και τους Νόμους περιέγραψε μια ιδανική πολιτεία β΄[›], μια κοινωνία τριών τάξεων: (α) οι ολίγοι, ηγεμόνες – βασιλείς, (β) οι επίκουροι, μια κάστα πολεμιστών, (γ) το πλήθος των ελεύθερων πολιτών που δεν έχει καμία πρόσβαση στην εξουσία. Οι ολίγοι, με αρετή τη σοφία – λογική, και οι επίκουροι, με αρετή τη γενναιότητα – βούληση, εξουσιάζουν τα πάθη του πλήθους.
Στον 20ο αιώνα ο φιλόσοφος Καρλ Πόππερ κατέκρινε την ιδανική πολιτεία του Πλάτωνα ως ένα ολοκληρωτικό μόρφωμα. Κάτι τέτοιο δεν είναι κοινώς αποδεκτό, αφού ο Πλάτων δίνει βαρύτητα στην παιδαγωγική αξία του έργου και όχι στην πρακτική. Πολλοί αναλυτές μάλιστα, περιγράφουν τις ιδέες του Πλάτωνα που προωθούν την ομαδική κοινωνική ευδαιμονία, ως απόλυτα δημοκρατικές και άλλοι θεωρούν ότι ενέπνευσε τον Καρλ Μαρξ.[16] Ο Πλάτων περιέγραφε μια ιδανική – ουτοπική κοινωνία, όπου θα είναι ξεκάθαρο ποιοι είναι οι άξιοι να κυβερνήσουν και να πολεμήσουν.[17] Αυτό είναι σαφέστατα αδύνατο σε μια πραγματική κοινωνία, κάτι που ήταν σίγουρα γνωστό στον Πλάτωνα, του οποίου το έργο ήταν φιλοσοφικό και θεωρητικό και όχι πρόταση διακυβέρνησης.[18][19][20][21]
Το σύνολο του έργου του, συχνά τον κατατάσσει μεταξύ των κορυφαίων παγκοσμίων προσωπικοτήτων όλων των εποχών με τη μεγαλύτερη επιρροή, μαζί με τον δάσκαλο του, Σωκράτη, και τον μαθητή του, Αριστοτέλη.[22][23]
“Σοφία πάντων κάλλιστον, η δε αμάθεια πάντων κάκιστον.”
Η σοφία είναι το καλύτερο πράγμα, η αμάθεια το κάκιστο.
“Εις ευ φρονών μυρίων μη φρονούντων κρείττων εστί.”
Ένας που σκέφτεται σωστά είναι καλύτερος από μύριους που δεν σκέφτονται.