Ο Σωκράτης (Αλωπεκή, Αρχαία Αθήνα, 470 π.Χ./469 – Αρχαία Αθήνα, 399 π.Χ.)[1] ήταν Έλληνας Αθηναίος φιλόσοφος, που θεωρείται ο ιδρυτής της Δυτικής φιλοσοφίας και συγκαταλέγεται στους πρώτους ηθικούς φιλοσόφους. Δεν συνέγραψε κάποιο φιλοσοφικό έργο όσο ζούσε· η διδασκαλία του επιβίωσε μέσω των καταγραφών που έκαναν μαθητές του όπως ο Πλάτων και ο Ξενοφών, μετά τον θάνατό του.[2] Οι καταγραφές αυτές συνιστούν διαλόγους, στους οποίους ο Σωκράτης και οι συνδιαλεγόμενοι με αυτόν εξετάζουν διάφορα ζητήματα βάσει της διαλεκτικής μεθόδου. Συχνά, οι γραπτές μαρτυρίες της φιλοσοφίας του παρουσιάζουν αντιφάσεις μεταξύ τους, με αποτέλεσμα η πλήρης ανακατασκευή της σωκρατικής σκέψης να συνιστά δυσεπίλυτο πρόβλημα.[3]

Η λεγόμενη «μαιευτική μέθοδος» του Σωκράτη ή, αλλιώς, «έλεγχος», αποδόθηκε από τον Πλάτωνα ως μια μορφή διαλόγου σύντομων ερωταπαντήσεων, με απώτερο σκοπό τη βέλτιστη προσέγγιση της αλήθειας. Συχνά, η μέθοδος οδηγούσε σε διαλεκτικά αδιέξοδα τους συνομιλητές, αποκαλύπτοντας το μέγεθος της άγνοιάς τους για ένα αντικείμενο. Ειδικότερα, η μαιευτική εφαρμοζόταν από τον Σωκράτη σε συνδυασμό με την επονομαζόμενη «σωκρατική ειρωνεία», την παραδοχή από μέρους του της παντελούς άγνοιάς του επί του εκάστοτε εξεταζόμενου ζητήματος. Ως συνέπεια της παραδοχής αυτής, ο συνομιλητής συμπαρασυρόταν στην προσπάθεια επανεξέτασης του υπό συζήτηση θέματος, με αποτέλεσμα την αποκάλυψη τυχόν αντιφάσεων ή ελλείψεων κατανόησής του.[4] Εκτός από την εφαρμογή στη διαλεκτική, η σωκρατική ειρωνεία αφορά στην αναγνώριση της άγνοιας ως το πρώτο στάδιο της φιλοσοφικής σκέψης.[5]

Ο Σωκράτης ήταν μια αμφιλεγόμενη μορφή της αθηναϊκής κοινωνίας· το 399 π.Χ., στην ηλικία των 70 ετών περίπου, κατηγορήθηκε για εισαγωγή «καινών δαιμονίων» (ασέβεια προς τους θεούς) και για διαφθορά των νέων.[6] Μετά από δίκη της μίας ημέρας, ο Σωκράτης καταδικάστηκε σε θάνατο. Πέρασε την τελευταία του ημέρα στη φυλακή, αρνούμενος προτάσεις φίλων του για δραπέτευση.[7]

Άσκησε έντονη επιρροή στους φιλοσόφους της ύστερης αρχαιότητας, αλλά και στη νεότερη φιλοσοφία, καθώς η σκέψη του μελετήθηκε από λόγιους του Μεσαίωνα και του Ισλάμ και διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην Ιταλική Αναγέννηση, ιδιαίτερα στους κύκλους του ουμανιστικού κινήματος. Το ενδιαφέρον για τη σκέψη του Σωκράτη παραμένει αμείωτο, με πιο σύγχρονα παραδείγματα τα έργα των Σαίρεν Κίρκεγκωρ και Φρίντριχ Νίτσε. Απετέλεσε έμπνευση για πλήθος ζωγραφικών, λογοτεχνικών και έργων της ποπ κουλτούρας, με αποτέλεσμα να συνιστά σήμερα μία εκ των πλέον γνωστών μορφών της Δυτικής φιλοσοφίας.[8]

Πηγή: wikipedia

Ο Σωκράτης, όταν τον ρώτησαν πώς θα μπορούσε κάποιος να οδηγήσει σωστά τα παιδιά του, είπε: «Μορφώνοντάς τα όταν είναι σε μικρή ηλικία· και όταν μεγαλώσουν, διδάσκοντάς τα να συμβαδίζουν με όσα συμβαίνουν και μοιράζοντάς τους την περιουσία για να μη δημιουργήσουν εξαιτίας της έχθρες μεταξύ τους».

Επίσης συμβούλευε τους νέους να κοιτάζονται συχνά στον καθρέφτη, και όσοι είναι ωραίοι να κάνουν τη συμπεριφορά τους όμοια με τη μορφή τους, ενώ όσοι είναι άσχημοι να περιορίζουν την ασχήμια τους με την καλή τους συμπεριφορά.